[Overheidsbeleid:] Big Tech in het Onderwijs

In de vorm van een ‘Q&A’ wordt er door SLM een soort van verantwoording afgelegd voor de inkoop en het gebruik van Big Tech.

Ik denk dat dit artikel wel eens een goede hint kan bevatten over de oorzaak van de Onderwijs ellende (niet alleen ICT) maar het zal zeker een rol spelen.

Korte samenvatting:
De afgelopen 30-20 jaar is het onderwijs omgevormd van een door de overheid geregiseerde organisatie naar een anarchie die door een “slecht geformuleerde” vraag gestuurd wordt. Zonder dat nog sprake is van enige vorm van regie.

Met dank aan @Timo Nieuwenhuis voor de verwijzing naar de topics op ons Freedom Community Forum en naar ons Element/Matrix kanaal voor Onderwijs.

Op de TU Eindhoven kan inderdaad Linux worden gebruikt, maar dat wordt niet ondersteund door ICT.
De meeste studenten gebruiken dan ook vooral Windows.

Of het daar een gevolg van is weet ik niet, maar wat erg opvalt is dat veel studenten niet weten hoe een OS werkt.
Als je iets laat zien van de commandline in Linux of in een shell in Windows, zijn velen stomverbaasd.

Wat het gebruik van de laptops betreft:
studenten krijgen bij op de eerste dag een laptop en dat is mooi.
Maar…, als dat ding na twee of drie jaar echt nuttig gebruikt kan gaan worden voor allerlei software die de TU beschikbaar stelt, is het apparaat min of meer verouderd.
Ik weet ook niet wat je dan wel moet doen, maar dat is wat ik heb waargenomen.

Laptop waar RAM niet gesoldeerd is en te upgraden is, Qubes OS draaien.

Ter gelegenheid van de Spinozapremie, nogmaals José van Dijck.

Zou deze prijs dan nu eindelijk de aanleiding kunnen vormen voor de media en politici om het publieke debat open te gooien?

Al eens geprobeerd met NX-no-machine of (nog beter) x2go? Werkt echt goed.
(Weet niet of dat voor grote groepen te installeren is.)

Lees verder

WaardenWijzer: in gesprek over onderwijswaarden en digitalisering

Artikel

door

Remco Pijpers Remco Pijpers

6 september 2021

De WaardenWijzer, ontwikkeld door Kennisnet en SURF, biedt een gemeenschappelijke taal voor het voeren van een dialoog over digitalisering in het onderwijs. Door met elkaar te praten over de waarden die bij digitalisering voorop moeten staan, kan het onderwijs zelf betere keuzes maken bij nieuwe technologische ontwikkelingen.

Digitalisering in het onderwijs draagt bij aan waarden als doelmatigheid, toegankelijkheid en gebruiksgemak. Maar het roept bijvoorbeeld vragen op als:

  • Hoe afhankelijk zijn we van data?
  • Wie beheert deze data?
  • Welke ict-voorzieningen kunnen we beter samen ontwikkelen of organiseren in plaats van ze af te nemen van marktpartijen?

Ontwikkelingen als dataficatie en de toenemende afhankelijkheid van dominante marktpartijen maken het belangrijker om hierover met elkaar in gesprek te gaan.

Onderwijsinstellingen hebben de publieke taak om waarden als gelijke kansen, betekenisvol contact en privacy voorop te stellen. Hoe kunnen scholen en instellingen sturen op waarde(n)volle innovatie?

WaardenWijzer plaat

WaardenWijzer: in gesprek over onderwijswaarden en digitalisering.

Rechtvaardigheid, autonomie en menselijkheid

Door waarden voorop te zetten bij het ontwerp, de inkoop en de inzet van nieuwe technologie, kan het onderwijs de regie houden bij digitalisering. De 3 hoofdwaarden voor het onderwijs die centraal staan in de WaardenWijzer zijn rechtvaardigheid, menselijkheid en autonomie. Onder die hoofdwaarden zijn andere waarden te vangen die belangrijk zijn voor de onderwijspraktijk in het licht van digitalisering.

Denken vanuit onderwijswaarden

Door bij digitalisering te denken vanuit onderwijswaarden krijgt u versneld inzicht in de mogelijke dilemma’s en gevolgen voor verschillende betrokkenen. Bij besluitvorming is er vaak sprake van een weging van waarden, omdat niet alle waarden altijd te verenigen zijn.

Hierover in gesprek gaan helpt bij het nemen van doordachte besluiten. De WaardenWijzer geeft handvatten om de gedeelde waarden te benoemen, in dialoog te gaan over wat die waarden betekenen, en te bepalen of ze onder druk komen te staan in de context van nieuwe digitale mogelijkheden. Door deze gesprekken te voeren, kan het onderwijs digitalisering sturen op een manier die past bij haar publieke verantwoordelijkheid.

Er gebeurt veel op de verschillende niveaus in het onderwijs. In de WaardenWijzer vindt u voorbeelden die laten zien dat er al een goede basis ligt voor regie op waarden.

Meer weten?

Deze WaardenWijzer is een vervolg op het bèta Waardenkader dat in oktober 2020 is gepubliceerd. Wilt u zich verder verdiepen in digitalisering vanuit onderwijswaarden?

  • Op 10 september organiseert Kennisnet de online ‘Netwerkdag digitalisering in het onderwijs’. Met de klankbordgroep Waarden en digitalisering zoomen we tijdens een denktanksessie samen in op gelijke kansen in relatie tot adaptief leermateriaal.
  • Op 6 oktober organiseert Kennisnet in samenwerking met Universiteit Utrecht de online bijeenkomst ‘De leraar, het dashboard en algoritmes: hoe het leraarschap verandert door digitalisering’.
  • Het Ethiekkompas van Kennisnet is een praktische tool voor onderwijsteams die aan de slag willen met een ethische vraag rond digitalisering. Het Ethiekkompas levert een gestructureerde ethische reflectie op, een afgewogen antwoord op de ethische vraag én een uitgebreid rapport met een overzicht van de belangrijkste overwegingen.

Lees de WaardenWijzer

Lees de WaardenWijzer voor digitalisering in het onderwijs

Jee zeg, ik heb even naar de casussen met ethische discussies over toepassen van techniek in het onderwijs https://www.kennisnet.nl/app/uploads/kennisnet/onderwijsvernieuwing/Documenten/Kennisnet-Waarden-wegen-casussen.pdf gekeken. Er is NUL aandacht voor de kudde olifanten die tussen school en leerling in komt te staan met het toepassen van smartwatches / gepersonaliseerd leren / data gestuurd leren… Hoe bestaat het dat dat zo totaal genegeerd kan worden in de discussie?

1 like

Het lijkt alsof je een retorische vraag stelt. De spreekwoordelijke ‘Olifant in de Kamer’ weet dat hij rustig kan blijven zitten omdat alle aanwezigen hun waffel denken te moeten houden:

Het Jaarplan 2022 van Kennisnet dat gisteren is verschenen geeft de ontwikkelingsrichting goed weer en bovendien een beter inzicht in de onderlinge relaties en -afhankelijkheden van belanghebbende partijen.

Verder lezen

Digitalisering maakt herijking van de Wet Gratis Schoolboeken noodzakelijk

04 oktober 2021

Door digitalisering in het voortgezet wordt het noodzakelijk de Wet Gratis Schoolboeken (WGS) ter herijken. Dat stelt de VO-raad naar aanleiding van de Evaluatie WGS door SEO en Regioplan. Door toenemende digitalisering worden leermiddelen duurder, terwijl het bedrag per leerling dat scholen uit de WGS ontvangen nauwelijks is gewijzigd sinds 2008. Volgens SEO/Regioplan is de toegang tot een device voor veel leerlingen haast onontbeerlijk geworden. Het is daarom dat ook devices volgens de VO-raad onderdeel moeten worden van de WGS.

De Wet Gratis Schoolboeken wordt elke vijf jaar geëvalueerd. Na een motie van de Tweede Kamer, waren dit keer ook de kosten van devices onderdeel van de wetsevaluatie.

Kosten leermiddelen stijgen

In de wetsevaluatie concluderen SEO en Regioplan dat het LiFo-model (licentie-folio) oprukt in de leermiddelenmarkt. Vooral de grote uitgeverijen bieden dit LiFo-model aan. In toenemende mate is het LiFo-model nog het enige product dat wordt aangeboden in de markt. Dat baart de VO-raad zorgen. De onderzoekers stellen namelijk dat de prijzen voor leermiddelen stijgen, omdat scholen niet meer de vrijheid hebben om onderdelen van een methode af te nemen. Het LiFo-product moet integraal worden afgenomen. Daarnaast hadden scholen in het verleden de vrijheid om zelf de afschrijvingstermijn voor papieren leermiddelen te bepalen. Met de beweging naar digitaal betalen scholen jaarlijks een vaste licentieprijs.

Devices onontbeerlijk

Devices zijn volgens de onderzoekers voor veel leerlingen haast onontbeerlijk geworden voor toegang tot onderwijs. Dat roept de vraag op waar de rekening voor devices moet worden gelegd: bij de school of bij de ouder. Omdat devices momenteel geen onderdeel uitmaken van de bekostiging van de Rijksoverheid, leggen scholen dikwijls de rekening bij de ouder neer. Er zijn wel regelingen beschikbaar voor ouders met onvoldoende draagkracht, maar ouders ervaren een drempel om aan te kloppen voor financiële hulp. De VO-raad meent dat onwenselijk situaties zoveel mogelijk vermeden moeten worden en pleit daarom voor een ophoging van de Wet Gratis Schoolboeken met middelen voor devices.

In zijn Kamerbrief voor het – uitgestelde – kamerdebat over digitalisering in het onderwijs, stelt minister Slob besluitvorming over de bekostiging van devices voor te bereiden. De VO-raad roept leden van de Tweede Kamer op om werk te maken van bekostiging van devices voor leerlingen. Zodoende wordt kansengelijkheid gestimuleerd.

Benieuwd of in het aanstaande besluit ook richting wordt gegeven aan het type device en of daarmee ook wordt besloten om publiek geld aan te wenden voor hard- en software dat volgens open standaarden/source geschikt is.

Heeft de overheid inmiddels van de DPIA’s van Microsoft en Google onderwijssuites geleerd? Zal zij onderkennen dat de keuze voor een enkele of twee techreuzen een volledige lock-in zal betekenen voor de gehele sector, de maatschappij en de toekomstige afhankelijkheid ervan voor onze kinderen? Of zal er verstandig gekozen worden en met visie criteria worden opgesteld voor een aanbesteding die eens niet alleen op basis van laagste kostprijs (perceptie)?

De DPIA van Microsoft gaat uit van Microsoft Windows Enterprise…
De DPIA van Google geeft aan de ze hopen dat het goed gaat wanneer google de afspraken nakomt…

Kortom wat kan er misgaan?

Hoe goed werken digitale leermiddelen bij uitval van een platform, netwerk etc. Of krijgen scholen een bulletproof netwerk aansluiting.

De autoriteit persoonsgegevens waarschuwt voor privacyrisico’s in het Onderwijs

Lees verder

AP waarschuwt voor privacyrisico’s in het onderwijs

Nieuwsbericht/4 november 2021

Categorie:

De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) heeft de trends en risico’s voor de bescherming van persoonsgegevens in het onderwijs in kaart gebracht. Ook heeft de AP de onderwijssector aanbevelingen gegeven. Zodat onderwijsinstellingen zorgvuldig omgaan met de gevoelige gegevens van leerlingen, studenten, ouders en medewerkers.

De onderwijssector heeft aangegeven zich goed te kunnen vinden in de bevindingen van de AP. De sector is inmiddels al aan de slag gegaan met de aanbevelingen.

Rol overheid

Om een aantal aanbevelingen goed op te kunnen volgen, heeft de onderwijssector echter behoefte aan een meer faciliterende en coördinerende rol vanuit de overheid. Dit signaal baart de AP zorgen en brengt daarom de trends, risico’s en aanbevelingen in een paper onder de aandacht van de Kamercommissie Digitalisering in het onderwijs.

Trends en risico’s privacy onderwijs

De AP signaleert drie belangrijke trends en risico’s:

  1. monitoring van leerlingen en studenten;
  2. afhankelijkheid van grote leveranciers;
  3. meer uitwisseling van gegevens in samenwerkingsverbanden.

De aanbevelingen van de AP richten zich op het op orde krijgen van de basis en het versterken van de positie van de onderwijssector in de digitale maatschappij.

Brief ministers

Eerder stuurde de AP al een brief aan de minister van Basis- en Voorgezet Onderwijs en Media en de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

Hierin riep de AP de ministers op om als stelselverantwoordelijken voor het onderwijs een pakket aan maatregelen te nemen, zodat onderwijsinstellingen in de praktijk kunnen zorgen voor veilig onderwijs.

De AP is van mening dat de reactie op deze brief nog onvoldoende duidelijk maakt hoe de ministers hier concreet invulling aan gaan geven.

Voor download paper en brieven, zie originele link hierboven.

Lees verder

image

Duitse school forkt Matrix-messenger als alternatief voor WhatsApp

maandag 24 januari 2022
Bron: Security.nl

Door de coronapandemie communiceren steeds meer scholen digitaal met leerlingen en hun ouders. De Hermannschule in de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen gebruikte in eerste instantie WhatsApp, maar besloot vanwege privacyredenen om hier vanaf te zien. In plaats daarvan forkte het de op Matrix-gebaseerde messenger FluffyChat en draaide die vervolgens op een eigen server.

“De school wist de eerst lockdown met een experiment te overbruggen. We voorzagen alle leraren op school met een tablet, en na enige privacyzorgen, een WhatsApp-account. De configuratie en het gebruik van deze accounts was op zo’n manier dat, vanuit ons standpunt, het voldeed aan de databescherming door contacten niet op te slaan en zo het versturen van deze contacten naar WhatsApp/Facebook te voorkomen”, aldus de school.

Op deze manier kon de school nauw contact houden met leerlingen en ouders en onder andere berichten, foto’s en video’s uitwisselen. De Hermannschule stelt dat het gebruik van WhatsApp voor meerdere redenen problematisch was. Daarom werd er naar een alternatief gezocht, maar geen enkele marktoplossing voldeed aan de wensen van de school.

De school besloot naar opensource-alternatieven te kijken en kwam uit op FluffyChat en Matrix. Matrix is een protocol en platform dat versleutelde communicatie biedt. FluffyChat is een messenger-client voor het Matrix-protocol. De school nam de broncode van FluffyChat en voerde mede vanwege veiligheid en toegankelijkheid verschillende aanpassingen door en gaf de nieuwe messenger de naam Hermannpost.

Ook besloot het een eigen Matrix-server te gebruiken. “Onze server is niet federated, wat inhoudt dat andere Matrix-installaties geen toegang tot onze server hebben. Dit houdt ook in dat kinderen en ouders niet met andere accounts buiten onze server kunnen communiceren. Anders gezegd, onze server is gesloten en beveiligd tegen externe actoren”, stelt de Hermannschule.

Voor het registratieproces wordt gebruikgemaakt van een versleutelde qr-code, die ook de registratiedata verbergt. Daardoor is het niet mogelijk om met een andere messenger-client een account te registreren. Om het inloggen te vereenvoudigen wordt er ook met een qr-code gewerkt waarbij de gebruiker nog een aanvullende pincode moet opgeven. Dit als alternatief voor lange, veilige wachtwoorden. Verder is de zichtbaarheid van persoonlijke informatie in de messenger-client beperkt. De Duitse school heeft nu alle broncode en informatie van het project gedeeld en hoopt dat andere scholen er hun voordeel mee kunnen doen.

Image

2 likes

Zoals zo vaak hebben onze oosterburen weer eens meer kijk op veiligheid en privacy.

Zou goed wezen als ook in Nederland een (paar) scholen dat gaan invoeren en fine-tunen.

Zitten er mensen van onze community in een MedezeggenschapsRaad of schoolbestuur ?!?

Met interesse heb ik alles gelezen; de afgelopen jaren heb ik een aantal VO-scholen als docent meegemaakt, en deeltijd opleiding docent gedaan. Tenenkrommend op allerlei vlakken. Ik voelde me als roepende in de woestijn en dat roepen heb daarna maar helemaal gelaten.

  1. Vanuit de opleiding een module ICT. De doelstelling van die module is me nog steeds niet duidelijk, maar ze moeten ‘iets met ICT’ doen. Daarin mochten we dus allerlei 3rd party tools (denk aan Quizlet, kahoot, etc.) uitproberen en vooral in de klas toepassen.
    Ik kreeg daar direct een nare bijsmaak. Je vraagt aan minderjarigen dus om gebruik te maken van één of andere tool, waar ze soms een account voor moeten maken dan wel een app op hun smartphone zetten. Mijn privacy-alarm ging direct af. Ik heb een aantal docenten van de opleiding een voorstel gedaan om binnen deze module ook eens aandacht te besteden aan privacy/AVG. En dan vooral praktisch: waar let je op als docent wanneer zulke tools wilt inzetten? Ik krijg me daar een stel grote ogen te zien! Geen idee waar ik het over had. Hartstikke leuk toch zo’n quizje?! Ze waren zich ook totaal niet bewust van de gevaren. Tracking, profielen aanmaken: allemaal onbekend. En hier gaat het dus om opleiders van aanstaande docenten. De docent die dit vak gaf, was een ongelooflijke digibeet. Ze had wat uren over en dit vak moest er nog bij ofzo. We hebben het hier over het jaar 2020 trouwens.

  2. Op de scholen zelf werd office 365 ingezet, en natuurlijk Zermelo en magister. Dat leerlingen geen privacy hebben, vind ik al behoorlijk heftig. Ik wil niet elk cijfer weten van mijn zoon en of hij een uurtje spijbelt. Laat hem gewoon puber zijn en als het echt uit de hand loopt, hoort ik het wel. Hoe dan ook: leerlingen zij zich sowieso niet bewust van de gevaren en installeren alles wat los en vast zit om mee te kunnen doen. Een enkele leerling is zich wel bewust, maar heeft geen keuze. Je moet als leerling immers je spullen inleveren via platform x. Aan gezien ouders ook voor 99%fan zij van Google, Apple en MS, is het heel moeilijk om iets te veranderen. Verder is het ook heel normaal om Whatsapp te gebruiken voor mentoren. Volgens de voorwaarden van WA moet je hiervoor 16 jaar zijn, maar we beginnen er al mee voor 11-jarigen. https://www.nysingh.nl/blog/whatsapp-in-het-onderwijs/

Een van de scholen had trouwens een eigen website(intranet), waar leerlingen hun spullen in konden leveren, huiswerkplanningen downloaden etc. Dit werd echter vervangen door Teams en OneDrive. De it-ers waren het er niet helemaal mee eens, maar vervangen door OneDrive icm teams ging toch gebeuren. Onbekend maakt onbemind en tijdgebrek (corona-lockdown) drijft scholen nog meer in de handen van de grote bedrijven. Ik heb de indruk dat veel it-ers best open zouden staan voor nextcloud.

Kortom: er is heel veel bewustwording nodig voor wat betreft de gevaren, maar ook moet er liefde worden gekweekt voor de principes van open source. Beginnen op de basisschool is misschien zo gek nog niet. Ik heb hier ook al een paar keer langs zien komen dat je naast mopperen ook een oplossing moet hebben.
Ik ben ook benieuwd of er scholen meedoen aan https://veiligcloudvaardig.nl/

2 likes

Je schrijft het zelf al: “Onbekend maakt onbemind en tijdgebrek (corona-lockdown) drijft scholen nog meer in de handen van de grote bedrijven.” oftewel: “ignorance is bliss” en “ignorance is the new excellence”.

Bewustwoording and liefde kweken werkt maar beperkt als men andere prioriteiten heeft. Er zijn andere belangen in het spel en die lobby heeft veel meer invloed.

Met andere woorden: degenen die er over gaan willen het niet (er valt op de korte termijn waarschijnlijk te weinig geld me te verdienen voor de belangenclub).

Privacy by default en privacy by design horen al jaren het standaard uitgangspunten te zijn in het onderwijs, ook volgens Kennisnet: https://aanpakibp.kennisnet.nl/privacy-by-default-en-privacy-by-design/ maar ondanks dat maken privacy-schending-by-design diensten van Google en Microsoft de dienst uit :frowning_face:

1 like

NL overheid en privacy by design passen niet goed bij elkaar.
NL heeft best moeite het het volgen van EU verdragen zoals mensen rechten etc.
In het kader van de waan van de dag worden lange termijn zaken zoals onderwijs, milleu en klimaat op de lange baan geschoven…
TOTDAT beleid afgedwongen gaat worden via rechters. Ik ben bang dat het eerst slechter moet worden zodat er via de EU verdragen ook voor onderwijs het een en ander afgedwongen kan worden. (Ook bij GDPR etc. holt, nou holt, NL wordt meer meegesleept als een blokje beton/anker, achteraan)
Vindt je het erg als ik niet m’n adem inhou in afwachting van beleid…?

1 like