[Overheidsbeleid:] Big Tech in het Onderwijs

We wachten dus op het advies van het AP terwijl duidelijk is dat Google (en ook Microsoft) niet voldoen aan de privacy regels in Nederland en Europa. Vooral vanwege de verwerking van meta-data.

De onduidelijkheid die Google bewust hierover heeft gecreëerd in de voorwaarden en het feit dat deze verwerkingen zonder informeren en toestemming van ouders komt hier nog bij.

Het AP kan de regels toch niet veranderen? Wat gaat het advies zijn? Dat Google zich aanpast? Waarom zouden ze?

Ik vraag mij toch steeds meer af wat nodig is om het tij te keren. Privacy first platformen en systemen zouden juist bij Europese semi-overheid bedrijven breed moeten worden uitgerold. We kunnen de borging van Europese Privacy regels niet aan de Amerikaanse (of Chinese) tech bedrijven over laten. Andere organisaties die hier ook behoefte aan hebben kunnen daarna aanhaken.

Natuurlijk gaan ouders zich ook achter de oren krabben als op scholen systemen in zwang gaan raken die in eerste instantie onbekend (en onbemind?) zijn. Maar als de uitleg is dat de bestaande aanbieders simpelweg niet voldoen, en dat dit toch echt de weg is naar onafhankelijkheid én meer keuzevrijheid dan buigt die weerstand misschien wel om naar een liefdevolle omarming.

Wat houdt de sector tegen?

1 like

Je weet een ding zeker het komt voor de rechter linksom of rechtsom. Dus met name de juiste bewoordingen zijn belangrijk. Ik snap dat een heel snel antwoord lastig kan zijn.

Google zal niet tegemoet (willen) komen aan alle vereisten zoals deze zijn voortgekomen uit de DPIA aangezien zij zich als verwerkingsverantwoordelijke ziet.

bron+toelichting

“Google ziet zichzelf als verwerkingsverantwoordelijke in plaats van verwerker. Dit betekent dat Google vindt dat zij mag bepalen voor welk doel zij metadata verzamelen en op welke manier dat gebeurt. Ook heeft Google in hun privacyovereenkomsten opgenomen dat zij de voorwaarden rondom metadata eenzijdig mogen aanpassen, zonder om toestemming te vragen.” (bron: SIVON, 10-03-'21)

Voor Google zou dit dan ook betekenen dat ze volledige transparantie zouden geven en daarmee hun verdienmodel ondermijnen; niet alleen in het Onderwijs maar ook in andere sectoren. Bovendien zou dit Google extreem kwetsbaar maken, want het zou betekenen dat bewezen kan worden dat iedereen het recht zou hebben om de privacy op metadata en zoekgedrag te eisen van Google. Daarnaast schuilt het gevaar in de opstelling van Google dat belooft de Kern geen tracking mogelijkheden zal hebben, dit terwijl de complementaire onderdelen een integraal onderdeel zijn van de onderwijsmethode en communicatiemiddelen bij o.a. thuisonderwijs.

De afhankelijkheid van- en het onvermogen binnen- het onderwijs om over te schakelen op een ander systeem is op dit moment zeer groot. Google kan het zich dus permitteren om met een compromis te komen. De politiek zal - na het advies van de AP - dan eerst een afweging gaan maken: laten we de huidige fragiele situatie voortbestaan en gaan we gelet op de handreiking met Google in verder onderhandeling? Als doel zal dan worden gesteld Google gefaseerd in de richting van een (meer) privacy-vriendelijke leeromgeving gaat bewegen en dat dit onder het motto van een ‘redelijke offer’ zal worden gemotiveerd. Het alternatief bij een negatief advies van de AP zou een pertinente afwijzing van Google betekenen als leverancier. De betrokken partijen gaan er dan ook vanuit dat Google de gewenste aanpassingen zal doorvoeren.

bron

“Wij gaan ervan uit dat Google aanpassingen doorvoert zodat de geconstateerde risico’s worden weggenomen en G Suite for Education veilig gebruikt kan worden.” (bron: SIVON, 10-03-'21)

Het afwijzen van Google als leverancier kan de politiek niet verantwoorden omdat er geen redelijk en uitgewerkt alternatief beschikbaar is dat en volledig AVG proof is naar dezelfde maatstaven en waarvoor een maatschappelijk draagvlak bestaat. Een afwijzing zou het ‘platleggen’ van de schoolsystemen betekenen en zeker op korte termijn desastreuze gevolgen zou hebben; een alternatief systeem kan nu niet geimplementeerd worden met de huidige budgetten, tijd en resources.

Bovendien zou het afwijzen van Google als leverancier leiden tot een juridische steekspel om de andere partijen langs dezelfde lat te leggen, onder gelijke condities waaronder Google is beoordeeld. Dit zou daarmee direct een precedent scheppen richting Microsoft, Apple en andere machtige partijen die opereren in de Onderwijs-sector. De politiek is er dus alles aan gelegen om het onderwijs te behoeden voor het stilleggen en de toegang van de Big Tech tot sectoren niet te ontzeggen vanwege de grote maatschappelijke en economische gevolgen en bestaande relaties/contracten in de waagschaal leggen. Het zou in dat geval niet eens voor de Rechter hoeven te dienen, tenzij belangenorganisaties dit afdwingen.

Graag zou ik het tegendeel willen bewijzen en een haalbaar alternatief scenario schetsen, maar naar mijn mening zal de belangenafweging hard gemaakt kunnen worden en zowel de politiek als de rechterlijke macht zullen dit onderkennen.

edit 12-03-'21: bronvermelding

Google krijgt vermoedelijk een uitdaging: https://www.bloomberg.com/news/articles/2021-03-12/google-faces-very-large-eu-advertising-probe-vestager-says

@anon17744841

Je maakt zeker een paar goede punten.

Er zal een AVG-bestendig alternatief moeten zijn dat werkbaar is voor het onderwijs. Het draagvlak is belangrijk, maar als bestaande platformen als Google en Microsoft niet voldoen is dat eigenlijk niet relevant omdat je er als school simpelweg geen gebruik van kan maken zonder toestemming van de ouders (in geval van basisonderwijs). En er komt zeker geen toestemming van alle ouders… :slight_smile:

Gek genoeg is er tijdens de verkiezingen geen aandacht voor Big Tech en de steeds groter wordende invloed (en macht) die zij hebben op ons leven, van iedereen bedoel ik dan. En er is nog steeds onvoldoende wetgeving om de datamacht te keren.

Hoopgevend is dat D66 wel iets heeft gezegd in haar verkiezingsprogramma over het ontwikkelen van een open onderwijsplatform om de afhankelijkheid van de big tech bedrijven weg te nemen en weer baas te worden in eigen huis.

Waar is een overzicht beschikbaar van initiatieven of platformen in het buitenland die al gebruikt worden?

1 like

Aan die gedachte zou ik me ook heel graag willen vastklampen. De macht van de Big Tech is inmiddels zo groot, dat wanneer Google of Microsoft geen water meer bij de wijn wil doen er in de beleving van het Onderwijs simpelweg geen alternatief bestaat.

Hoe graag we het met z’n allen zouden willen geloven, als de AP het advies zou geven dat als Google niet volledig tegemoet komt aan de vereisten zij in strijd zou zijn met de AVG, dan kan er alsnog een politieke zwaarwegend belang zijn om de continuiteit van het onderwijs te waarborgen.

Als ouders kun je dan weliswaar geen toestemming hebben verleend of niet willen verlenen, maar dan vrees ik dat hier het vaccinatie-paspoort argument op zal gaan:

“We zijn in afwachting van een sluitende oplossing en dat gaat tijd kosten om te onderzoeken en te implementeren. We hebben nu eenmaal gekozen voor Google of Microsoft systemen (met verzachtend compromis), die systemen zijn al jaren goed getest, door ‘de ouders’ algemeen geaccepteerd met een hoog draagvlak met software met een hoge mate van interoperabiliteit.”

De reactie van de AP en eventuele handreiking van Google zal voor de kabinetsformatie al bekend zijn en er zal snel een besluit moeten worden genomen. Er is geen voor de hand liggend alternatief: het resultaat van jarenlang wegkijken door zowel de politiek als het onderwijs dat zelf in de veronderstelling was dat de macht van Google en Microsoft (maar ook Apple, Magister en uitgevers!) wel te reguleren zou zijn door de overheid(saanbesteding-inkoopmacht).

In diezelfde periode waarin die regulatie had moeten plaatsvinden heeft D66 het Onderwijs al die tijd als speerpunt gehad, heeft geen vuist kunnen maken, dus het zal zeker niet D66 zijn die nu haar handen willen branden aan dit dossier.

Het digitaal onderwijssyteem is eigenlijk een lam dat nu op de slachtbank ligt. Het Nederlandse publiek heeft zelf meegewerkt aan dit proces en deze ontwikkeling door het hoge acceptatieniveau en afhankelijkheid van de mainstream tech; steeds heeft het publiek deze verwelkomt en is inmiddels ingebed in onze samenleving. Het zal heel lastig, zo niet onmogelijk worden om dit bespreekbaar te maken, we worden als bevolking nu eenmaal niet graag gewezen op verkeerde keuzes die we hebben gemaakt. We zouden dan de hand in eigen boezem moeten gaan steken en moeten worden overgehaald om de overheid mee te laten betalen aan een nieuw- en onbekend (onbemind) systeem dat wel volgens de privacyregels werkt, terwijl het in hun ogen gewoon ‘goed draait’. Het “ik-heb-toch-niets-te-verbergen-argument” zal als eerste worden opgeworpen, het publieke debat zal dan ook zeker niet worden opgezocht en ook het aankomende kabinet nu zeker niet op zit te wachten.

Overigens geldt dat wanneer Google er niet doorheen zou komen, dan gaat ook Microsoft weer tegen het licht zal moeten omdat Google dat zal gaan afdwingen. Veel gevaarlijker vind ik trouwens de software die gebruikt wordt naast de Kernsoftware van G Suite Education, waar de DPIA geen rekening mee houdt maar wel vrij gegevens kan verzamelen-, uitwisselen- en kan beinvloeden; ook buiten schooltijd. Idem voor Microsoft O365 en de door de scholen uit nood geaccepteerde aanvullende (gratis) softwaresystemen om het thuisonderwijs versneld te kunnen doorvoeren (Zoom, Gynzy, Youtube, etc)

Tenzij Sivon met het Ministerie van OCW een Plan -B heeft klaarliggen om landelijk een aanbesteding te doen en dit met vertrouwen op korte termijn kan implementeren, zie ik helaas geen draagvlak voor een alternatief digitaal onderwijssysteem. Dat zou zeer kwalijk zijn, temeer omdat de overheid ook heeft aangegeven zelf de risico’s te hoog vindt. Als ambtenaren dat al vinden, dan zouden onze kinderen al helemaal niet moeten worden meegenomen in dat sleepnet.

@Optimist heeft in zijn reactie van 4 februari al even kort verwezen naar FOSDEM van dit jaar waar o.a. de (door)ontwikkeling van een Duits initiatief naar voren wordt gebracht.

Nextcloud heeft wat ambities in deze richting integratie met Big Blue Button, Moodle, en wat er zelf al aan boord is zoals whiteboard, (kan ook via BBB), Document storage & Sharing, Agenda’s, Groepen (van site zijde), maar ook van gebruikers zijde (Circles).

Dit kun je misschien stellen voor het onderwijs als geheel. Voor het basisonderwijs, weet ik inmiddels, is vrijwel het gehele curriculum nog zonder DLO te doen, of alleen gebruik makend van Basispoort (en die hebben een privacy by design filosofie). Nog niet alle schepen achter ons zijn verbrand… In ieder geval niet in het basisonderwijs. Google en/of Microsoft zijn (nog) niet essentieel, maar het wordt wel steeds lastiger om er omheen te werken door de marktmacht, lobby en afhankelijkheid (bij ons op school kan het DLO niet eens werken zonder Google account) van deze platformen die dus veel meer gegevens vastleggen, verwerken en gebruiken dan ons lief is. In het voortgezet, middelbaar en hoger onderwijs zijn er allerlei deeloplossingen voorhanden, maar ik heb daar geen zicht op.

De positie van de Big tech wordt echter steeds verstikkender voor concurrentie en het is op dit moment gewoon onmogelijk om een enigszins “concurrerend” en werkbaar alternatief uit de markt te halen omdat er moet worden geconcurreerd met “gratis”. Daar zit hem de angel. Het alternatief is dusdanig anders opgebouwd dat er op dit moment nauwelijks motivatie en draagvlak is om hieraan te beginnen, puur en alleen omdat de sector eraan gewend is geraakt dat ICT bijna niks kost, financieel dan :slight_smile:

Als het onderwijs (en ook het overheidsapparaat) een nieuw open platform gaat opzetten waar ook andere partijen diensten op kunnen gaan aanbieden, kan dit wel eens de gamechanger (disruptor) zijn waarop we nu zitten te hopen of wachten.

Maar je hebt zeker gelijk. We laten ons in slaap sussen. Het verhaal van de kikker die langzaam wordt gekookt (al klopt dat verhaal feitelijk niet :wink:)…

Hier nog een stuk over waarom de huidige wetgeving niet werkt
AGconnect Wetten en Privacy.pdf (287,3 KB)
of via directe link: het is gericht op de opslag van persoonsgegevens. Het gebruik van persoonsgegevens voor “nieuwe” doeleinden wordt eigenlijk niet genoemd. En daarom krijgt een school het voor elkaar om volledige volgens AVG regels met Google te gaan werken zonder er ook maar met één woord te reppen richting ouders. De grondslag is gebaseerd op de verwerking van gegevens die de school aanlevert, en dat is heel weinig. Maar alles wat de leerlingen (en leraar) vervolgens gebruikt en doet wordt ook vastgelegd en Google behandelt dit als nieuwe gegevens die van hen zelf zijn. En dit mogen ze gewoon gebruiken voor ALLES wat hen goed uitkomt. Dat het verzamelen en gebruiken van deze gegevens veel waardevoller is dan de gegevens die de school aan hen “geeft” is de reden dat alles gratis wordt aangeboden.

In dit stuk stelt Jan Holvast tevens dat er twee dingen nodig zijn om tot nieuwe wetgeving te komen: kritische burgers die bedrijven en organisaties, maar ook hun eigen gedrag op bijvoorbeeld social media onder de loep nemen. Én een overheid die meer algemeen belang gaat hechten aan privacy en die wetgeving meer op het gebruik van persoonsgegevens gaat toepassen. En beiden versterken elkaar. Meer kritiek uit de samenleving levert een hogere prioriteit op de politieke agenda. En meer aandacht in de politiek levert meer publiciteit en bewustwording op.

Als er wetgeving komt die gebruik van persoonsgegevens aan banden legt, er een open platform wordt gestart, en het aantal kritische burgers in grote aantallen opstaat, dan voorzie ik nog wel kansen om het tij te keren. En dan bedoel ik voordat we in de situatie terecht zijn gekomen dat de omzet (en datamacht) van enkele tech reuzen het BNP van een (middel)grote natie overstijgt en temmen echt niet meer alleen met wetgeving lukt.

2 likes

Misschien helpt het ook om op scholen te vragen waarom we geen les omgeving aanvragen bij de S.T.E.R., of bij AdFury, of bij een van de andere bedrijven die bij adformatie te vinden zijn.
Maar mogelijk hebben de NL reclamebureaus de strijd inmiddels al verloren van de grote broer Google.

Immers google is ook alleen maar een “Tech. gedreven” reclame bureau.

1 like

Ook in Duitsland neemt de discussie toe over de gesloten leerplatformen en is men ook bedacht op de verregaande effecten van een Lock-in als gevolg van commerciele applicaties die noodgedwongen door scholen zijn toegevoegd om het thuisonderwijs te realiseren.

En daardoor ook zeer kwetsbaar zijn geworden, zo blijkt vanmiddag maar eens uit het gemelde lek in het monitoringssysteem voor scholen dat toegang gaf tot laptops van leerlingen

Zie ook het onderzoek, aanbevelingen en keuzehulp Videobellen van de Autoriteit Persoonsgegevens. Deze documenten (.pdf) zijn opgenomen onder ‘Basisbronnen’.

In het artikel uit De Volkskrant neemt Marleen Stikker duidelijk stelling over het recht op privacy in het Onderwijs

Marleen Stikker - De Volkskrant.pdf (1,0 MB)

Marleen Stikker - De Volkskrant (uitklapbaar, landscape)

E-Pages
OPINIE ZATERDAG door MARJOLEIN VAN TRIGT
PAGINA 56 | ZATERDAG 20 MAART 2021
Een nieuwe generatie internet
Online veiligheid

Als professor of practice aan de Hogeschool van
Amsterdam wil Marleen Stikker studenten en bestuurders
een kritische houding aanleren tegenover digitale technologie.
Alleen zo kunnen de grote techbedrijven worden teruggedrongen,
zodat het internet weer een echt publieke plek wordt.

Op de dag dat de Volkskrant met internetpionier Marleen
Stikker praat over de gevaren van online onderwijs,
spreekt het kabinet voor het eerst zijn zorgen uit.
In een brief aan de Tweede Kamer schrijven de ministers
Slob en Van Engelshoven dat de manier waarop Google data
verzamelt van scholieren grote privacyrisico’s met zich meebrengt.

‘Ein-de-lijk’, reageert Stikker (58). Als directeur van onder-
zoeksinstituut en ontwerplab Waag, waarschuwt ze al jaren dat
de macht van techbedrijven in de publieke sector veel te groot is.
Zo noemde ze het in de Volkskrant ‘bizar’ dat 70 procent van de
Nederlandse basisscholen Google-software gebruikt en daar
vaak nog trots op is ook. ‘Alsof je zegt dat je een Coca Cola-
school bent.’

Scholieren en studenten hebben afgelopen jaar meer tijd in online
onderwijsomgevingen doorgebracht dan ooit tevoren. Reden
te meer om kritisch te zijn op de systemen die voor online onderwijs
worden gebruikt, vindt Stikker. Niet alleen Google, ook kleinere
EdTech-bedrijven (education technology) houden graag bij waar
hun gebruikers op klikken, hoe lang ze ingelogd zijn en welke
zoekopdrachten ze gebruiken.

Dat minister Van Engelshoven het niet wenselijk noemt dat
Google zulke metadata verzamelt over scholieren, vindt Stikker
rijkelijk laat, maar het laat volgens haar wel zien dat er iets aan
het veranderen is. In Europa is nieuwe wetgeving in de maak om
burgers op het internet beter te beschermen.

In Nederland buigt een twintigtal publieke organisaties, media
en culturele instellingen, verenigd onder de noemer PublicSpaces,
zich over de vraag hoe het internet weer een publieke plek kan worden,
een park in plaats van een winkelcentrum. Ook in Europees verband
zijn er steeds meer organisaties die samenwerken aan trackingvrije platforms.
‘Eindelijk is er een stevige, mondiale beweging die probeert de rol van grote tech
bedrijven terug te dringen.’

Onlangs werd ze benoemd tot professor of practice aan de Hogeschool van
Amsterdam (HvA). Haar aanstelling past binnen de kentering in het denken
over technologie in het publieke domein. Stikker is de uitgelezen persoon om
studenten, docenten, onderzoekers en bestuurders een kritische houding bij
te brengen ten aanzien van digitale technologie. Begin jaren negentig stond
ze aan de wieg van de Digitale Stad, de eerste Nederlandse virtuele gemeenschap.
Met ontwerplab Waag onderzoekt ze al 25 jaar hoe open, eerlijk en inclusief nieuwe technologieën zijn.

Haar motto: ‘If you can’t open it, you don’t own it.’ Als je zelf
geen inzicht hebt in de technologie die je gebruikt, heb je er ook
geen controle over.

Voor de HvA ontwikkelt u een minor digitale weerbaarheid.
Wat missen studenten op dit punt het meest?
‘Een kritische houding en creativiteit. Te vaak denken ze dat je
nu eenmaal je privacy moet opgeven als je iets met internet doet,
alsof dat een vaststaand gegeven is. We moeten jongeren helpen
begrijpen dat het internet zo in elkaar zit vanwege de belangen
van de bedrijven die de diensten leveren, dat het ook anders kan
en dat zij daaraan kunnen bijdragen.’

Docenten werken zich over de kop om toch wat van het online
onderwijs te maken. Nu komt u ze vertellen dat het allemaal
beter en anders moet. Bestaat er wrevel over uw aanstelling?
'Ik kom alleen maar enthousiasme tegen. Binnen de hogeschool
zijn ook al veel ontwikkelingen gaande waar mijn werk bij aansluit,
zoals kritisch onderzoek naar platforms.

'Kijk, we komen uit een tijdperk waarin publieke waarden zoals
vrijheid, autonomie en gelijkheid gewoon níét centraal stonden
in de besluitvorming rondom ict - bij de overheid noch in het
onderwijs. Ict mocht vooral niet te veel kosten. Als we vinden dat
we daardoor iets cruciaals zijn kwijtgeraakt voor onze democratie,
zoals de soevereiniteit van de gebruikers, dan moeten we kijken
wat we beter kunnen doen. Dat kost tijd. Ik roep niet dat het
morgen anders moet zijn. Het interessante is dat de HvA zich
achter dit verhaal schaart, net zoals steeds meer instellingen die
mede met publiek geld worden gefinancierd.

'Er is een aantal snelle stappen te zetten. Waarom gebruikt een
hogeschool Google Analytics in de website? Om te kunnen volgen
wat gebruikers doen. Dat geldt net zo goed voor de Volkskrant.
Veel journalisten schrijven over de verschrikkingen van het
surveillancekapitalisme - geld verdienen aan gebruikersdata om de
gebruikers te kunnen overspoelen met gerichte advertenties en
desinformatie - maar op de website waarop die artikelen staan,
worden de lezers net zo getrackt en getraced als elders.

‘Onderwijsinstellingen hebben een zorgplicht voor hun studenten.
Lever ze niet uit aan gratis diensten van Google, maar kies
voor een betrouwbaar alternatief. Zorg dat de browsers in de
systemen veilig zijn. Daarna komen de complexere vraagstukken
aan de beurt, zoals online proctoring. Dan kom je bij de kern.’

Online proctoring is een heet hangijzer in onderwijsland. Het gaat
om surveillance-software voor online tentamens die op afstand
worden afgenomen. Vóór corona werd er in Nederland nog nauwelijks
gebruik van gemaakt, maar door het online onderwijs zagen veel instellingen
het als een noodzakelijk kwaad om toch tentamens te kunnen afnemen.
Studenten moeten de webcam aanzetten en soms een tweede camera achter
zich installeren. Algoritmen bespeuren verdachte handelingen, zoals oog- of
handbewegingen. Veel studenten ervaren dit als een inbreuk op hun privacy.

Sommige onderwijsinstellingen, zoals Avans Hogeschool en
Hogeschool Leiden, doen principieel niet aan online proctoring.
Ook Stikker vindt online proctoring veel te ver gaan. ‘In een fysieke
tentamenzaal zijn de afspraken helder’, zegt ze. ‘Je wordt
bekeken, maar je weet waar de grens ligt - hoelang jouw pen het
papier raakt, wordt niet meegenomen. Proctoring brengt het idee
van een panopticum in het extreme in de praktijk.’

Een panopticum is een cirkelvormig gebouw waarvan de bewoners
vanuit het middelpunt in de gaten gehouden kunnen worden,
met als bekendste voorbeeld de koepelgevangenis, waarin
de bewakers de gevangenen op ieder moment van de dag kunnen
zien zonder dat zij hen zien. Stikker: ‘Het effect van een
panopticum is dat je erop anticipeert dat er naar je gekeken wordt.
Mensen raken daarvan in paniek. Proctoring is een extreme
vorm van handelen uit wantrouwen.’

Bij zeker acht Nederlandse universiteiten zijn petities gehouden
tegen online proctoring en er is een rechtszaak over gevoerd.
Maar hogescholen en universiteiten beschikken over veel meer
digitale technologie. Zo gebruiken ze steeds meer data over studenten
om de studiebegeleiding, het onderwijs of de bedrijfsvoering
te verbeteren. Sommige onderwijsinstellingen leggen gegevens
over de vooropleiding, leeftijd en woonplaats van studenten
naast cijfers over studievoortgang, om te kunnen analyseren met
welke achtergrond studenten een groter risico lopen op uitval.
Het doel is om hen eerder in hun opleiding meer persoonlijke
begeleiding te geven. Andere gebruiken studiedata om te achter-
halen wat de ‘struikelvakken’ zijn.

Over het algemeen wordt hierbij goed nagedacht over ethiek
en privacy. Toch gaan studenten er misschien wel erg makke-
lijk van uit dat het inderdaad goed zit?
‘Ik snap wel dat studenten zeggen: neem mijn data maar. Er is
een verschil tussen wat je van individuen kunt vragen en wat je
van de institutionele macht moet vragen. Individuele mensen
zouden niet voortdurend de afweging moeten hoeven maken of
het oké is dat hun data worden gebruikt. Op het gebied van voedsel-
veiligheid hebben we afgesproken dat mensen niet zomaar
mogen doodgaan aan voedselvergiftiging. Daardoor hoeven we
niet bij de aankoop van elke appel te bepalen hoeveel risico we
willen lopen. Ik verwacht dat we met elkaar eenzelfde soort basis-
hygiëne zullen creëren in het digitale domein. Daarnaast, als
je als onderwijsinstelling data nodig hebt om te weten hoe het
met je studenten gaat, of waar problemen in de opleiding ontstaan,
dan is de schaal te groot. Dan ben je geen goede leergemeenschap.
Maar dat is een ander verhaal.’

Hoe bereik je die basishygiëne?
‘Met wetgeving en toezicht, maar ook door datacommons op te
richten, platforms waarop iedereen regie over zijn eigen data
houdt. Studenten en docenten doneren data aan de commons,
die goed wordt beheerd. Het is duidelijk welke partijen er toegang
toe hebben en wat je er wel of niet mee mag doen. De data worden
geanonimiseerd en er worden regels gesteld aan de manier waarop
de analyses mogen plaatsvinden.’

Het Nederlandse hoger onderwijs heeft nog geen ervaring met
datacommons. Voor mobiliteitsdata en energiedata zijn Nederlandse
datacommons in ontwikkeling. Waag heeft daarnaast het initiatief
genomen tot een gene coop, een datacommons die genetische
informatie in een coöperatief bijeenbrengt, zodat ze niet bij commerciële
dna-bedrijven als 23andme terechtkomen, maar wel beschikbaar zijn voor onderzoekers.

De professor of practice kijkt verder dan digitalisering in het onderwijs.
De stad waar de hogeschool zich bevindt, is in de loop der tijd zelf gedigitaliseerd.
Amsterdam heeft de ambitie uitgesproken om als digitale stad publieke waarden
te beschermen. Amsterdammers moeten veilig en trackingvrij online contact
hebben met de gemeente, een kaartje voor een voorstelling kunnen kopen
of inloggen op een buurtplatform.

In de publieke ruimte werkt de stad onder meer aan transparante
algoritmen en een meldingsplicht voor sensoren. In het kader
van het 750-jarig bestaan van Amsterdam in 2025 zetten de HvA,
de Universiteit van Amsterdam, de gemeente en andere partners
van de stad zich de komende vier jaar hiervoor in. Stikker gaat
met de studenten bijdragen aan het op orde brengen van de digitale stad.

‘Het gaat ook over mobiliteit en deeleconomie, die door plat-
forms als Airbnb en Uber verstoord is. We willen bijvoorbeeld
helpen bij het opzetten van een alternatieve taxicentrale die als
een coöperatie functioneert. En met behulp van een datacommons
kunnen we zorgen dat mensen die een deelfiets huren hun data
niet kwijtraken aan onbekende spelers. We hebben dit soort
dingen te lang op zijn beloop gelaten. Voor mijn gevoel staan we
weer aan een begin.’

In uw inaugurale rede zei u tegen de studenten dat ze niet
slechts gebruikers zijn van het internet, maar dat ze er mede
richting aan kunnen geven. Wat bedoelt u daarmee?
'Vanuit elke discipline kunnen studenten bijdragen aan een veilig internet.
Als je economie studeert, kun je nadenken over andere verdienmodellen.
Hoe kan open source-software, waarvan de code voor iedereen toegankelijk is,
helpen om het monopolie van techbedrijven te doorbreken?

‘Studenten van creatieve opleidingen kunnen zich buigen over
het ontwerpen van goede interfaces. Rechtenstudenten kunnen
helemaal hun hart ophalen: nadenken over nieuwe wetgeving,
het analyseren van de AVG en het mededingingsbeleid, maar ook
over AI, gezichtsherkenning en mensenrechten. Studenten van
opvoedings- en lerarenopleidingen kunnen zich verdiepen in het
maakonderwijs, waarmee kinderen spelenderwijs vertrouwd raken
met technologie.’

Heeft u ook nog een boodschap voor Google?
‘Nee. Ik geloof niet dat we het vanuit Nederland met Google
kunnen oplossen. Laat de Europese Unie vooral met betere wetgeving
en handhaving achter Google aan gaan, dan steken wij onze energie
in een nieuwe generatie internet.’

“Kijk, we komen uit een tijdperk waarin publieke waarden zoals vrijheid, autonomie en gelijkheid gewoon níét centraal stonden in de besluitvorming rondom ict - bij de overheid noch in het onderwijs. Ict mocht vooral niet te veel kosten. Als we vinden dat we daardoor iets cruciaals zijn kwijtgeraakt voor onze democratie, zoals de soevereiniteit van de gebruikers, dan moeten we kijken wat we beter kunnen doen.”

Wat missen studenten op dit punt [red. digitale weerbaarheid] het meest?’
“Een kritische houding en creativiteit. Te vaak denken ze dat je nu eenmaal je privacy moet opgeven als je iets met internet doet, alsof dat een vaststaand gegeven is.”

Hier is denk ik ook een taak weggelegd om de volwassenen die deze privacy hebben gemeend te moeten opgeven ten faveure van gemak en gratis diensten te wijzen op de huidige gevolgen anders hebben we alsnog een generatiekloof; een generatie die de core-business blijft vormen van techbedrijven en niet losgeweekt zal (willen) worden.

“Laat de Europese Unie vooral met betere wetgeving en handhaving achter Google aan gaan, dan steken wij onze energie in een nieuwe generatie internet”

Laten we dat maar doen, want het schiet niet op zo met de politiek (en daarmee wetgeving) die onherroepelijk ook in de komende jaren achter de realiteit aanloopt.

1 like

Voor het leerjaar 2021/2022 zijn de aanbestedingen door SIVON bekendgemaakt, benieuwd naar de verantwoording van deze bekende partijen/(online)uitgeverijen met betrekking tot hun ‘eigen’ datacollectie van leerlingen en leerkrachten. Ook kijk ik uit naar de uitleg over hun positie ten aanzien van de (mogelijke) integratie van hun (online) leermiddelen in de educatie platformen van Google en Microsoft nu deze onder een vergrootglas liggen. Ook hoe de onderlinge data-uitwisseling gaat plaatsvinden - waarvan wordt gezegd dat deze niet zou bestaan - is geregeld.

In het artikel van Digital Courage “Grundrechtewahrende Software in der Schule” (in het Duits) laat zien dat de Oosterburen met dezelfde situatie worstelen. Zij nemen het recht van het kind en de onbevangen (wilsonbekwaamheid) als uitgangspunt. De oplossing zien ze in open source en is en om de daad bij het woord te voegen hebben ze dit met succes doorgevoerd in de voorbeeldschool door middel van lesplatform op basis van Nextcloud en Jitsi.

Guter Unterricht – auch in Zeiten der Corona-Pandemie – sollte unserer Meinung nach jedem Kind vorbehaltlos zustehen, ohne dass dafür erst die Eltern der Weitergabe von höchst sensiblen Daten an multinationale, kaum durchschaubare Konzerne zustimmen müssen.

Schulen, die Kinder zu mündigen Erwachsenen erziehen wollen, dürfen niemals vergessen, dass Grundrechte nicht verhandelbar sind .

Overigens geeft Digital Courage in een 4-delige serie op hun website uitstekende argumenten richting het Onderwijs over waar de schoen 'm wringt, welke oorzaken dit tot gevolg zal hebben, wat de gewenste richting is en hoe deze bereikt kan worden.

Zijn er toevallig (ouders van-) gebruikers van Moodle - Open-source learning platform | Moodle.org

In Nederland aangeboden door OpenEdu en Avetica met complete Nederlandse vertaling in Moodle Workspace

Moodle is best een goede omgeving om mee te werken. Ik heb er weinig informatie over, maar m’n zoon is er tevreden over.

Hij is in discussie met de school of hij niet gewoon Debian kan installeren. HIj werkt momenteel onder Windows, want de school schreef dat voor. Er zijn andere leerlingen die een Macbook hebben in afwijking tot het schoolbeleid. En ‘dus’ vindt hij het logisch dat dan Debian OS ook best moet kunnen. :slight_smile:

Overigens werkt de school naast Moodle ook met MS Teams, Office 365 Online en andere zgn. mainstream oplossingen. Helaas.

3 likes

In hoeverre werkt een partij als SIVON zelf mee aan de beperking aan keuzevrijheid in het onderwijs wanneer scholen hiermee geheel ‘ontzorgd’ worden en door de wijze van aanbesteding zijn aangewezen op de door de cooperatie toegewezen leverancier?

Neem nu bijvoorbeeld de aanbesteding van de internetverbinding, deze wordt geregeld via SIVON onder de naam ‘Veilig Internet’

Moet ik nog meedoen met een aanbesteding als ik Veilig Internet afneem?
Nee, u hoeft niet meer zelf een aanbesteding te doen omdat SIVON de dienst al Europees heeft aanbesteed. SIVON is daarom nu gerechtigd om namens haar leden aanvragen voor verbindingen bij gecontracteerde marktpartijen uit te zetten. SIVON onderhoudt bovendien alle contacten en contracten met de marktpartijen. Dat scheelt u dus een hoop tijd en werk.

Het is begrijpelijk dat leerkrachten en eventuele (aangewezen) beheerder de IT graag uitbesteden en kosten willen besparen, alleen kan ik me voorstellen dat de scholen daardoor ook afhankelijker worden, geen kennis en weerstand opbouwen, geen/minder flexibiliteit hebben om over te stappen, geen eigenaarschap (hoeven te?) onderkennen richting ouders. Kortom, het gemak en kostenaspect worden door de gezamenlijke inkoop alleen maar aangewakkerd, terwijl de kans op eventuele (lokale) initiatieven en kritiek hierdoor verstommen alleen maar groter lijkt te worden.

@Optimist , mogelijk moeten ze dan eens kijken naar Big Blue Button, waarschijnlijk een handiger tool voor onderwijs dan Teams / Zoom etc. Vereist wel iets meer dan een oude PC om op te draaien… (Video bewerking kost nu eenmaal wat meer capaciteit).
En als een opslag, agenda, etc,… Zie dan ook Nextcloud (kan ook met Moodle en BBB geintegreerd worden).

Helemaal mee eens @Noci .

Formeel is er op de middelbare scholen van mijn kinderen ook een BYOD (Bring Your Own Device) beleid, maar in de praktijk hebben ze liever dat je je conformeert aan de Chromebooks of Lenovo laptopjes met Windows 10 van Rent Company (breek me de bek niet open!). Want anders ‘wordt het allemaal wel heel erg lastig met Office en zo’. Is er trouwens ergens een overzicht van welke scholen wat gebruiken/eisen? Ik hoor hier af en toe wel wat over iPads (in het basisonderwijs vooral), maar volgens mij worden die over het algemeen niet veel gebruikt, want niet goedkoop.